Seni bu dünyada gezdirmek istiyorum, Küçük adam. Şimdi ve geçmişte. Londra'da, Berlin'de, ''halk iradesinin temsilcisi'' olarak. Bir inancın inananı olarak. Nesin ve neydin, sana göstermek istiyorum. Kendini her yerde bulabilir ve her yerde tanıyabilirsin. İster Fransız ol, ister Alman. Yeter ki, kendi yüzüne bakacak cesaretin olsun.
Seni yaşadım, seninle yaşadım, seni içimde yaşadım.
Senin "Tanrı" diye adlandırdığın şeyin gerçekten var olduğunu biliyorum. Ama senin sandığından başka türlü: Uzaylarda kozmik enerji olarak. Bedeninde sevgi olarak. Ve kendi içinde ve dışında doğayı duyumsaman olarak.
Bulunduğun yerde sen neysen osun. Yaşamın boyunca kuru büroda, hesap makinesinin ya da çizim sehpasının başında ya da evliliğin deli gömleği içinde ya da okulda çocuklardan nefret eden öğretmen.
Artık Büyük adamı yalnızlığa ittikten sonra, ona ne yaptığını unuttun. Hemen yeni bir saçmalık konuştun, yeni bir alçaklık yaptın, onu tekrar derinden yaraladın. Sen unutursun. Ama Büyük insanın özelliğindendir unutmamak. Kin gütmemek. Senin niçin böyle bayağı davrandığını anlamaya çalışmak. Bu da senin için yabancı, biliyorum.
Ama inan bana: İstersen, yüz kez, bin kez, milyon kez acı ver, onulmaz yaralar aç, yaptığın adi kötülüğün ardından o an ne yaptığını bilmesen de, Büyük insan, yaptığın kötülüklerin vicdan azabını senin yerine çeker. Bunlar büyük şeyler olduğu için değil, tersine, küçüklükler olduğu için.
Bir gelişmen yok. Yeni bir düşünce olanağın yok. Çünkü sen hep aldın ve hiç vermedin. Sen yalnızca bir başkasının tastamam hazırlayıp önüne koyduğunu kaşıkladın.
Hayatı koruyacağına, yüzyıllar boyu kan akıtacaksın. Kendi cellâtlarına yardım ederek özgürlüğü kuracağını hayal edeceksin. Sonuç olarak söylendikçe, içinde bulunduğun bataklıktan hiçbir zaman çıkamayacaksın. Yüzyıllar boyu yalancı bir pehlivan gibi güreşeceksin. Ve ne zaman hayat, senin hayatın senden bir şey isterse, kör ve sağır kesileceksin. Çünkü küçük adam, sen hayattan korkuyorsun, hem de çok korkuyorsun.
Ama anlamadığım şey, bataklıktan çıkmak için bunca çile çektikten sonra, niçin hep daha berbat bir bataklığın içine gömüldüğün.
Seni hayal kırıklığına uğratınca, eşini karalamaya, kötü niyetli komşunun hoşuna gitmiyor diye, çocuğuna eziyet etmeye, arkadaşını aldatmaya, iyi yürekliyle alay edip onu sömürmeye, verilen yerde almaya, talep edilen yerde vermeye, ama sevgiyle verilen yerde hiç vermemeye, düşene ya da düşmek üzere olana bir tekme de sen vurmaya, doğrunun söyleneceği yerde yalan söylemeye ve yalanı değil de doğruyu kovuşturmaya.
Sen kendini hep kovuşturanların safında buluyorsun, küçük adam.
Bağlılığı «duygusallık» ya da «küçük-kentsoylu alışkanlığı» olarak nitelendiriyorsun. Başarılara karşı saygılı olmayıysa, kölece bir el-etek öpme sayıyorsun. Saygısızlık göstermen gereken yerde el-etek öptüğünden, bağlılık göstermen gereken yerde nankörlük ettiğinden haberin bile yok.
Yaşamın ne zaman iyi ve güvende olacak, diye soruyorsun, Küçük adam. Bunun yanıtı senin özüne yabancı:
Hayat güvenlikten, sevgi paradan, özgürlük parti ya da kamu görüşünden daha önemli olduğu zaman, yaşamın iyi ve güvende olacak. Düşüncen, duygularınla çelişki halinde değil de, uyum içinde etkili olduğu zaman.
Milyonların Küçük adamı, bir zerre sorumluluk taşısan, dünya başka olurdu.Ve büyük dostların, küçüklükler yüzünden ölmezlerdi.
Direnmekten korkuyorsun. Yükseklikten ve derinlikten korkuyorsun.
Mutluluğu arıyor ama güvenliği seçiyorsun!
Kendi saygınlığın içinde gizlenirken bile, ruhunun derinliğinde kendini aşağılıyorsun.
Hakikatin, ele geçirilemeyecek bir yer olan aynada sana sunulmasını istiyorsun.
Bilgi insanı ''umut'' a götürür, sen bunu anlamıyorsun. Umutlu birisi olmak istiyorsun, ama başkalarına umut vermiyorsun.
Seninle alay ediliyor ve sen buna diğerleri ile birlikte kahkahalarla gülüyorsun.
Kendi kendinle alay edenin yine kendin olduğunu bile bilmiyorsun küçük adam.
Kendinden kaçma. Kendine bakacak cesaretliliği göster!