مجله هنری پشت صحنه

وقتی به تاریخ سینمای بریتانیا و خشونت موجود در استعمارگری این کشور نگاه می‌کنیم با حجم ناخوشایندی از تحریف واقعیت در روایت‌ها مواجه می‌شویم. مناطق گسترده‌ای از آسیا، آفریقا، استرالیا و آمریکا، میزان مشابهی از وحشی‌گری بریتانیایی را تجربه کرده‌اند؛ اما شما هیچ‌گاه بازتاب این حقایق را در فیلم‌هایمان نمی‌بینید.

در حالی که ما با داستانی که خودمان برای خودمان از افغانستان روایت کرده بودیم، حسابی سرگرم و خشمگین شده و اطمینان خاطر پیدا کردیم که همه چیز در امن و امان است، یک داستان کاملا متفاوت در خارج از روایت غالب، در حال رخ دادن بود.

مونیکا، ریچل، چندلر، راس، فیبی و جویی با یکدیگر زندگی می‌کنند و به یکدیگر عشق می‌ورزند؛ و نهایتاً هم با یکدیگر پایان خوب و خوش‌شان را پیدا می‌کنند. اما دروغ تلخ «دوستان» و بسیاری از مجموعه‌های مشابه‌، آن است که روابط دوستانه در زندگی واقعی، اغلب این‌گونه رقم نمی‌خورند.

پیامی امیدبخش درون ویران‌شهری کابوس‌وار؛ «بازی مرکب» تازه‌ترین سریال کره‌ای نتفلیکس، تاکید دارد که زندگی فراتر از واقعیت‌های بی‌رحمانهٔ کاپیتالیسم نئولیبرال، در جریان است اما دائما به بیننده یادآور می‌شود، فرار از بازی این جهان غوطه‌ور در کاپیتالیسم، امکان‌ناپذیر است.

این روزها زندگی و مرگ ما به این وابسته است که در خانه بمانیم و هیچ کاری نکنیم. گویی در سرابی بی‌پایان گرفتار شده‌ایم که هرروز ما را کج خلق‌تر می‌کند. پس به نظر می‌رسد، اکنون زمانی است که باید به برترین متخصصِ هنر هیچ‌چیز در جهان مراجعه کنیم! مردی که همواره این جمله ورد زبانش بوده است: «ارزشش رو نداره که از خونه بیرون بری- که چی؟»

باورش آسان است که در سال ۱۹۷۶، تصویر عریان «پدی چایفسکی» و «سیدنی لومت» از حماقت و مسئولیت‌ناپذیری تلویزیون، عمیقاً شوکه‌کننده باشد. اما نکتهٔ ترسناک در مورد تماشای دوبارهٔ «شبکه» در روزگار فعلی، این است که حتی پَرت‌ترین ایده‌هایش هم دیگر چندان به نظر جنون‌آمیز نمی‌آیند.

در فیلم‌های متا-سینما، یک لایه بین «متن» و «زیرمتن» اضافه می‌شود: آنچه از شما خواسته می‌شود تا با آن تعامل داشته باشید. ایجاد اختلال در سد بین واقعیت شما و واقعیتی که نمایش داده می‌شود یا باید از سوی بازیگر انجام شود و یا به‌وسیلهٔ متن رقم بخورد.

ملغمه‌ای از فمینیسم، دیوار ترامپ، موزیک‌های دهه۸۰ و کلیشه‌های نژادپرستانه«زن شگفت‌انگیز ۱۹۸۴» دوباره به ما نشان داد که وقتی پای نحوهٔ رفتار هالیوود با دیگر کشورها و فرهنگ‌ها – مخصوصاً فرهنگ کشورهای غرب آسیا و شمال آفریقا – به‌میان می‌آید، چقدر همه‌چیز شبیه همان چهل سال پیش است.

«ذهنیت خرچنگی» را می‌توان در یک جمله وصف کرد: اگر من نمی‌توانم آن را داشته باشم، دیگران هم نباید آن را داشته باشند. در نسخهٔ کره جنوبی از کاپیتالیسم، قدرت‌هایی ورای درک و دانش ما، سرنوشتی تاریک و حزن‌انگیز را برایمان رقم می‌زنند.

سینما، واقعیت نیست و عنصر ترس که در بسیاری از فیلم‌ها به پنیک و آشوب منتهی می‌شود، یک بازنماییِ دراماتیک از بیماری‌هاست و عمدتا به دو دلیل به انحراف کشیده می‌شود: نادیده گرفتن بخش قابل توجهی از عکس‌العمل‌های اجتماعی و ایجاد تصورات شبه‌علمی از بیماری‌های واگیردار.