NİYET ETMEDEN ABDEST OLUR MU? - 20 NİSAN 2024 - MEVLANA TAKVİMİ

İbâdetler iki kısımdır.
1. Doğrudan maksut olan ibâdetler.
2. Doğrudan maksut olmayıp maksuda vasıta olan
ibâdetler.
Birinci kısım da niyet, ibâdetin sevâbının şartı olduğu gibi
sıhhatinin de şartıdır. İkinci kısımda ise niyet, sadece sevâp
kazândırmasının şartıdır. Sıhhatinin şartı değildir.
Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyuruyor: “Âmeller(in sevâbı)
niyetlerine göredir...” (Buhârî) Bu hadis-i şerifi açıklayan
Hanefî âlimlerinin beyânına göre; âmellerin sıhhati için niyet
şart değildir. Belki niyet sevâp alabilmenin şartıdır. Namaz
gibi doğrudan maksut olan ibâdetlerde niyetin şart koşulması
şu âyet-i celile veya bu konuda oluşan icmâ’ ile sabittir. Allâhü
Teâlâ şöyle buyuruyor: “Hâlbuki onlara, ancak dini Allâh
(c.c.)’a has kılarak, hâkka yönelen kimseler olarak O’na
kulluk etmeleri, namazı kılmaları ve zekâtı vermeleri emredilmişti. İşte bu dosdoğru dindir.” (Beyyine s. 5)
Serinlemek kastıyla veya başka bir amaçla niyet etmeden
abdest azâlarını yıkayan kimsenin abdesti yerine gelmiş olur.
Bu abdestle namaz kılabilir. Fakat abdest sevâbını almış olmaz. Abdest sevâbını alması için ayrıca niyet etmiş olması
gerekir. Yapılacak bütün tahâret işlemlerinin ibâdet sayılması
için besmele ve niyeti istincadan evvel yapması gerekir” demişlerdir. “Necasetten taharet alması gerekmiyorsa yüzünü
yıkarken niyet eder” denilmiştir.
Imâm el-Kerhî (r.âleyh) “Niyetsiz abdest almanın doğru
olmadığını, sünneti terk etmiş olacağından dolayı isâet (kötü
bir iş yapmak) ve hata etmiş olduğunu, fakat buna rağmen bu
abdestle kılınacak olan namazın sahih olacağını” söylemiştir.
Ayrıca diğer mezheplerin niyeti gerekli gördükleri de hesaba
katılacak olursa abdestte niyet, kişiyi ihtilâftan kurtarması yönüyle de müstehâb olacaktır. Niyetin şart olmayışı mutlak su
ile alınan abdest içindir. Eşek artığı ve nebiz gibi temizleyiciliği şüpheli olan sularla alınan abdest için niyet şarttır.
(Suâlli-Cevâplı İslâm Fıkhı, c.1, s.178-180)