KİMYACI VE NÜKLEER BİLİMCİ:CABİR BİN HAYYAN-16 EYLÜL 2025-MEVLANA TAKVİMİ

Kimya biliminin ve deneyselliğin kurucusu olarak Cabir bin Hayyan’ı buluruz. İlk laboratuvarı Cabir bin Hayyan kurmuştur. Buluş ve çalışmalarında bilimsel metotları uygulamıştır. Cabir bin Hayyan, bütün ilimler tarihinde,özellikle kimya alanında ilk defa laboratuvar kuran ve ilk defa müşahede ve deney yolunu bilimsel araştırmaya kazandıran ilim adamıdır.Cabir bin Hayyan, hem tahayyül, hem de teori (nazariye) ve deney/tecrübe sahasına getirdiği yeni açıklama yaklaşımları ile şaşırtmaktadır. Mesela bilimsel çalışmalarla canlılarda bile değişiklikler yapılabilir demiştir. Bu düşüncesini şu sözlerle açıkladı: “Allâh bize fizikî kanunlar vermiştir. Bunlarla bitki, hayvan hattâ insandaki benzerini yapabiliriz. Allâh beşere öyle kabiliyetler bahşetmiştir ki, beşer, kâinattaki bütün sır perdelerini bununla çözmeye muktedirdir.”

Cabir bin Hayyan’ın nükleer bilim hakkında da ilk sözü söyleyen ilim adamı (alim) olarak bilinir. Yunan filozofları atom parçalanamaz (cüzi lâ yetecezza) demiştir. Cabir ise aksine atomun da parçalanabileceğini ve onun enerji dolu ve hareketli olduğunu söyledi.Hayyan’ın atom yerine “zerre” kavramını kullandığını görüyoruz. Zerrenin parçalanması sonucunda ortaya muazzam bir enerji çıkacağını ifade etti. Şu sözü meşhur olmuştur:“Yunanlıların atom dedikleri ‘cüz-i lâ yetecezza’ da parçalanır ve bundan enerji hasıl olur. Bu öyle bir enerjidir ki bir habbeciğin bu şekilde parçalanması Allâh göstermesin,Bağdat gibi bir şehri yok edebilir.”

(Prof. Dr. Osman Çakmak, Zafer Dergisi, 557. Sayı, Mayıs 2023)