101 In Focus

ชัยชนะของ โดนัลด์ ทรัมป์ จากการเลือกตั้งเมื่อต้นเดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา ไม่เพียงแต่หมายถึงการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ของชาวอเมริกัน และในภาพที่กว้างขึ้น ก็ย่อมหมายถึงการสั่นสะเทือนของระเบียบโลกที่เราคุ้นชินกันด้วย 

ทั้งนี้ ที่ผ่านมา สหรัฐอเมริกาเผชิญหน้ากับปัญหาเศรษฐกิจหนักหน่วงมาโดยตลอด ทั้งค่าครองชีพที่สวนทางกับค่าแรง และภาวะคนรุ่นใหม่ว่างงานไม่อาจเป็นเจ้าของสินทรัพย์ใดๆ ได้ รวมทั้งบรรยากาศโหยหาความยิ่งใหญ่ เกรียงไกรของ ‘พญาอินทรี’ ในฐานะผู้นำโลกที่ทรัมป์ให้สัญญาไว้ว่าจะทำให้สหรัฐฯ กลับมาอีกครั้งภายใต้แนวคิด Make America Great Again

ทั่วโลกกำลังเฝ้าลุ้นการเลือกตั้งสหรัฐฯ ในวันที่ 5 พฤศจิกายนนี้ ว่าใครจะขึ้นเป็นประธานาธิบดีคนใหม่ ระหว่างกมลา แฮร์ริส รองประธานาธิบดีคนปัจจุบันและผู้แทนจากพรรคเดโมแครต และโดนัลด์ ทรัมป์ อดีตประธานาธิบดีและผู้แทนจากพรรครีพับลิกัน

เข้าสู่ช่วงโค้งสุดท้ายของศึกเลือกตั้ง 101 In Focus ชวนฟังความเห็นของบรรดานักวิชาการว่าคนอเมริกันคิดอย่างไร ปัจจัยหรือนโยบายอะไรที่จะมีผลต่อการตัดสินใจของประชาชน และการเลือกตั้งครั้งนี้สำคัญต่อทิศทางสหรัฐฯ และโลก รวมถึงไทยอย่างไร

ดำเนินรายการโดย วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา บรรณาธิการ The101.world และ เพ็ญพิชชา มุ่งงาม กองบรรณาธิการ The101.world

อ่านได้ที่ 

‘การเมืองแยกขั้ว อเมริกันชนแบ่งข้าง’ อ่านพลวัตเลือกตั้งสหรัฐฯ 2024 กับ ปองขวัญ สวัสดิภักดิ์
https://www.the101.world/pongkwan-sawasdipakdi-interview/

“ไทยยังไม่ได้ประโยชน์จากสงครามการค้าเท่าที่ควร” : จุฑาทิพย์ จงวนิชย์ กับข้อแนะนำถึงเศรษฐกิจไทย และทิศทางหลังเลือกตั้งสหรัฐฯ 2024
https://www.the101.world/juthathip-jongwanich-interview/

และรอติดตามบทสัมภาษณ์ ผศ.ดร.กัลยา เจริญยิ่ง เร็วๆ นี้

ในช่วงเดือนที่ผ่านมามีการประกาศผลรางวัลโนเบลประจำปี 2024 รวม 6 สาขา หนึ่งในรางวัลที่สร้างข้อวิพากษ์วิจารณ์ตามมาคือรางวัลโนเบล สาขาเศรษฐศาสตร์ ผู้ได้รับรางวัล ได้แก่ ดารอน อาเซโมกลู, ไซมอน จอห์นสัน และเจมส์ โรบินสัน
.
งานวิจัยของพวกเขาค้นคว้าถึงสาเหตุของความแตกต่างในความมั่งคั่งระหว่างประเทศ โดยให้ความสำคัญกับปัจจัยเรื่อง ‘สถาบัน’ (institution) กับกระบวนการพัฒนาเศรษฐกิจในระยะยาว
.
101 In Focus สัปดาห์นี้จึงชวนทำความเข้าใจสิ่งที่พวกเขาศึกษาจนนำมาสู่รางวัลโนเบล และชวนสำรวจข้อถกเถียงที่เกิดขึ้นในแวดวงวิชาการ
.
ดำเนินรายการโดย วจนา วรรลยางกูร บรรณาธิการ The101.world และสมคิด พุทธศรี บรรณาธิการบริหาร The101.world
……………….
อ่านเพิ่มเติม
- ‘ประชาธิปไตย’ บนเส้นทางของสามนักเศรษฐศาสตร์รางวัลโนเบล
https://www.the101.world/three-nobel-economists-on-democracy/
- บทบาทของ ‘สถาบัน’ ต่อการพัฒนาเศรษฐกิจในระยะยาว: รางวัลโนเบล สาขาเศรษฐศาสตร์ 2024
https://www.the101.world/2024-nobel-prize-in-economics/

'พญานาค' สิ่งมีชีวิตกึ่งเทพรูปร่างคล้ายงูใหญ่ คือหนึ่งในสิ่งศักดิ์สิทธิ์ยอดนิยมที่อยู่ร่วมกับสังคมไทยมายาวนาน พญานาคปรากฏอยู่แทบทุกหนแห่งในภาคอีสาน ไม่ว่าจะพระพุทธรูป รูปปั้นริมน้ำโขง ซุ้มประตูเมือง เสาไฟ ล็อกเก็ตบูชา ยันเสื้อสกรีนและภาพหน้าจอมือถือ! 
.
ทั้งนี้ นอกจากจะสะท้อนถึงแรงศรัทธาและความเชื่อที่แนบแน่นเป็นเนื้อเดียวกับผู้คน ร่องรอยของศรัทธาในพญานาคยังสะท้อนถึงเศรษฐกิจมูเตลู กล่าวคือเป็นความศรัทธาที่นำมาซึ่งมูลค่าทางเศรษฐกิจ
.
101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนทุกคนทัวร์นาคาวิถีแบบ 'บลูทูธ' (แบบเสมือนว่าไปจริงๆ) เพื่อสำรวจและทำความเข้าใจศรัทธาความเชื่อเรื่องพญานาคของผู้คนลุ่มน้ำโขง รวมถึง 'เศรษฐกิจมูเตลู' กล่าวคือความสัมพันธ์ระหว่างเศรษฐกิจและปฏิบัติการทางจิตวิญญาณในสังคมไทย โดยเฉพาะในยุคที่ใครหลายคนรู้สึกไม่มั่นคงและต้องการที่พึ่งยึดเหนี่ยว
.
ดำเนินรายการโดย ชลธิชา ทักษิณาเวศน์ กองบรรณาธิการ The101.world และและปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย บรรณาธิการอาวุโส The101.world

ปฏิเสธไม่ได้ว่าข่าวใหญ่ในช่วงหลายสัปดาห์ที่ผ่านมานี้คือสถานการณ์น้ำท่วมในภาคเหนือ ซึ่งก่อความเสียหายมากมายต่อชีวิตและทรัพย์สิน สถานการณ์ดังกล่าวจุดประเด็นให้เรากลับมาทบทวนว่าน้ำท่วมและภัยธรรมชาติต่างๆ นั้นเป็นสัญญาณเตือนถึงวิกฤตภาวะโลกรวน (climate change) ที่เรากำลังเผชิญ 
.
101 In Focus สัปดาห์นี้ ชวนสนทนาประเด็นภาวะโลกรวน ไล่เรียงตั้งแต่การทำความเข้าใจสถานการณ์น้ำท่วม อ่านวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและผลกระทบที่มีต่อสังคมไทย โดยเฉพาะในด้านสาธารณสุข ตลอดจนข้อเสนอแนะว่าการดำเนินนโยบายของไทยนั้นยังมีช่องว่างอะไร และต้องทำอย่างไรจึงจะรับมือกับภาวะโลกรวนได้อย่างยั่งยืน
.
ดำเนินรายการโดย ณัชชา สินคีรี กองบรรณาธิการ The101.world และเพ็ญพิชชา มุ่งงาม กองบรรณาธิการ The101.world

กระบวนการยุติธรรมไทยใช้หลัก ‘สันนิษฐานไว้ก่อนว่าบริสุทธิ์’ กล่าวคือในคดีอาญาให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผู้ต้องหาหรือจําเลยไม่มีความผิดจนกว่าจะมีคำพิพากษาอันถึงที่สุด โดยหลักการดังกล่าวถูกรับรองไว้ตั้งแต่ในรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2492 จนมาถึงปัจจุบัน แต่ในคดีการเมือง หลักการดังกล่าวไม่ถูกนำมาปฏิบัติใช้และทำให้ผู้ต้องหาหลายคนถูกจับกุมและไม่ได้รับสิทธิการประกันตัว จนอาจกล่าวได้ว่าในคดีการเมือง เจ้าหน้าที่รัฐมัก ‘สันนิษฐานไว้ก่อนว่าผิด’
.
101 In Focus สัปดาห์นี้ พาไปสำรวจชีวิตของสามผู้ต้องหาคดีการเมืองที่ต้องติดคุก และไม่ได้รับสิทธิประกันตัว ไม่ว่าจะเป็นคดีที่เกี่ยวข้องกับมาตรา 112, คดีระเบิด และคดีชายชุดดำ  ที่สะท้อนสภาวะอันผิดปกติของระบบยุติธรรมของประเทศไทย
.
ดำเนินรายการโดย ศุภวิชญ์ ศิริสวัสดิ์วัฒนา กองบรรณาธิการ The101.world และวจนา วรรลยางกูร บรรณาธิการ The101.world

101 In Focus สัปดาห์นี้ พบกับการแนะนำหนังสือในโปรเจกต์ ‘ความน่าจะอ่าน 2024 – Readcovery’ จากลิสต์หนังสือทั้งหมด 100 กว่าเล่ม คัดสรรโดยบรรดาเจ้าของสำนักพิมพ์ บรรณาธิการ ร้านหนังสือ รวมถึงนักวาดภาพประกอบ สู่ Top Highlights ทั้งสี่เรื่องที่ ‘น่าจะอ่าน’ ที่สุดประจำปีนี้ ได้แก่

1.2475 นักเขียนผีแห่งสยาม ผู้เขียน : สะอาดและพชรกฤษณ์ โตอิ้ม
2.ติดบ้าน (Daheim) ผู้เขียน : Judith Hermann ผู้แปล : นันทนา อนันต์โกศล 
3.รถไฟขนเด็ก (Il treno dei bambini) ผู้แต่ง : Viola Ardone ผู้แปล : นันธวรรณ์ ชาญประเสริฐ 
4.วรรณาคดี: อัตชีวประวัติของวรรณา ทรรปนานนท์ ผู้เขียน : ศรีดาวเรือง

เรื่องไหนเป็นอย่างไร สนุก เข้มข้น ตราตรึงใจแค่ไหน ฟังได้เลยตอนนี้

ดำเนินรายการโดย ภาวรรณ ธนาเลิศสมบูรณ์ บรรณาธิการ The101.world และปาณิส โพธิ์ศรีวังชัย บรรณาธิการอาวุโส The101.world

เมื่อต้นเดือนกันยายนที่ผ่านมา มีคลิปนักเรียนกลุ่มหนึ่งยืนเข้าแถวหน้าเสาธงและร้องเพลงชาติพม่าถูกเผยแพร่ในสื่อสังคมออนไลน์ไทยหลายแพลตฟอร์ม ซึ่งนำไปสู่การวิพากษ์วิจารณ์เป็นวงกว้าง ต่อมา กระทรวงศึกษาธิการมีคำสั่งให้มีการตรวจสอบและนำมาสู่การสั่งปิด โดยให้เหตุผลไว้ว่าศูนย์การเรียนรู้เด็กข้ามชาติดังกล่าวจัดตั้งโดยไม่ได้รับอนุญาตจากกระทรวงฯ

คลิปไวรัลดังกล่าวเกิดขึ้นในช่วงเดียวกับที่รัฐบาลไทยยื่นตราสารถอนข้อสงวนข้อ 22 ของอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็ก ซึ่งว่าด้วยเด็กผู้ลี้ภัยและเด็กผู้แสวงหาที่พักพิง อันจะมีผลให้เด็กทุกคนได้รับสิทธิขั้นพื้นฐานโดยปราศจากการเลือกปฏิบัติ อย่างไรก็ตาม ผู้ใช้สื่อออนไลน์จำนวนหนึ่งได้ส่งต่อข้อมูลที่บิดเบือนไปว่าการถอนข้อสงวนฯ จะทำให้เด็กซึ่งเป็นลูกหลานแรงงานข้ามชาติที่อาศัยอยู่ในไทยได้รับรองสัญชาติไทยทันที

ความเคลื่อนไหวบนโลกออนไลน์เหล่านี้นำไปสู่การโหมกระพืออคติต่อคนข้ามชาติและมีกระแสเรียกร้องให้ยุติการให้ความช่วยเหลือลูกหลานของคนกลุ่มนี้ สะท้อนให้เห็นอคติอันฝังรากลึกที่ทำให้การเลือกปฏิบัติยังเกิดขึ้นในสังคมไทย

101 In Focus สัปดาห์นี้ จึงชวนสำรวจชีวิตอันไร้หลักประกันและเรื่องราวการต่อสู้ของเด็กข้ามชาติและเด็กไร้สัญชาติ ทั้งกรณีเด็กที่เกิดในไทยแต่ไม่ได้รับการรับรองสัญชาติ และลูกหลานแรงงานข้ามชาติที่ติดตามพ่อแม่มาทำงาน ในวันที่อคติยังไม่เลือนหายไป จะผลักดันอย่างไรให้เด็กข้ามชาติและเด็กไร้สัญชาติเข้าถึงโอกาสในชีวิตได้อย่างเท่าเทียม

ดำเนินรายการโดย เพ็ญพิชชา มุ่งงาม และ ณัชชา สินคีรี กองบรรณาธิการ The101.world
…
อ่านบทความเพิ่มเติมได้ที่:

“เราไม่ได้มีเวลาทั้งชีวิตเพื่อรอบัตรประชาชนใบเดียว” : ชีวิตไร้หลักประกัน ฝันที่ถูกกั้นขวาง บนเส้นทางการต่อสู้ของ ‘เด็กไร้สัญชาติ’
https://www.the101.world/stateless-children-struggle-for-rights/

“สัญชาติไม่ควรตัดโอกาสทางการศึกษาของใคร” ศูนย์การเรียนรู้เด็กข้ามชาติ มหาชัย พื้นที่เติบใหญ่ของลูกแรงงานพม่า
https://www.the101.world/migrant-children-training-center-mahachai/

‘ศูนย์การเรียนสามเณรไร้รัฐ’ การศึกษาใต้ร่มกาสาวพัสตร์ที่ไร้เส้นพรมแดน
https://www.the101.world/stateless-novices-education/

สนามกอล์ฟ สนามม้า เวทีมวย ที่พักตากอากาศ โรงไฟฟ้า สถานีวิทยุ สถานีโทรทัศน์ ฯลฯ

เหล่านี้ล้วนเป็นประเภทธุรกิจที่หน่วยงานภายใต้กองทัพไทยดำเนินการอยู่ ขณะเดียวกันกองทัพไทยเองยังครอบครองที่ดินและทรัพย์สินต่างๆ ที่เอื้อต่อการเปิดโอกาสทางธุรกิจใหม่ๆ อีกจำนวนมหาศาลจนไม่อาจนับได้ถ้วน จนเกิดคำถามมากมายว่าการถือครองทรัพย์สินและธุรกิจเหล่านี้จำเป็นกับกองทัพขนาดไหน และรายได้ที่ได้มาถูกนำไปใช้กับอะไรกันแน่ แต่ที่ผ่านมา การจะได้คำตอบจากกองทัพในเรื่องเหล่านี้ก็กลับเป็นที่ยากเย็น

101 In Focus ตอนนี้ ชวนสำรวจอาณาจักรธุรกิจของกองทัพไทยว่ายิ่งใหญ่ขนาดไหน กระทบกับผลประโยชน์ของชาติและประชาชนอย่างไร และอะไรที่ทำให้ธุรกิจกองทัพถูกตรวจสอบได้ยากยิ่งกว่าหน่วยงานรัฐอื่นๆ โดยอิงจากผลงานซีรีส์จำนวน 5 ตอนของ รศ.ดร. พวงทอง ภวัครพันธุ์ อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ

ดำเนินรายการโดย วจนา วรรลยางกูร และ วงศ์พันธ์ อมรินทร์เทวา บรรณาธิการ The101.world

อ่านเพิ่มเติมที่ 
https://www.the101.world/military-owned-businesses-1/
https://www.the101.world/military-owned-businesses-2/
https://www.the101.world/military-owned-businesses-3/
https://www.the101.world/military-owned-businesses-4/
https://www.the101.world/military-owned-businesses-5/

คนทำหนังไทย เหมือนใช้ชีวิตในตำบลกระสุนตก -คำกล่าวนี้อาจไม่เกินจริง เพราะไม่ว่าจะทำอะไร คนทำหนังไทยก็เหมือนต้องรอรับคำพิพากษาจากคน (ยัง) ไม่ได้ดูหนังอยู่เสมอ (?)
.
อ่านเพิ่มเติมที่
.
- คนทำหนังไทย ทำอะไรก็ผิดเสมอ แม้แต่แค่ทะเยอทะยานก็ยังผิด
https://www.the101.world/its-hard-being-thai-filmmakers/